Uçaklardaki elektrik ve elektronik sistemleri uçağın dış gövdesi üzerinden topraklanır. Pratik olarak tüm ticari uçaklar alüminyum gibi iletken bir gövdeyle üretilmektedir. Yıldırım çarpması ya da fazla elektrik üretilmesine neden olay bir durum gerçekleştiğinde ekstra elektrik uçağın dışına güvenli bir şekilde dağıtılmak üzere gövdeye gider. Bu fazla elektriği atmosfere salmak için pek çok uçak statik boşaltıcı fitillere sahiptir.
Uçak Topraklaması Nasıl Gerçekleşir?
Topraklama işlemi dendiğinde zihinde oluşan imge gereğinde bir devrenin elektriksel olarak topraklanmasının yalnızca toprağa erişimin gerekli olduğu anlarda mümkün olduğu düşünülebilir. Aslında bu doğru değildir. Topraklama, bir devreden yüksek ve potansiyel olarak tehlikeli akım seviyelerine ulaşılabileceği düşük empedanslı bir yolun kullanımını ifade eder.
Akım seviyeleri, uçağın devresinin ve cihazlarının dayanabileceği sınırı aşarsa, aşırı elektrik en az dirençli yoldan geçecektir. Devre topraklanmamışsa, bu yol cihazların kendileri olabilir, temel olarak cihazların iç devrelerini yakar ve bu cihazlara dokunan herkes için şok veya elektrik çarpması riskini artırır. Ancak topraklama, bu tür felaketlere karşı koruma sağlayan bir önlemdir. Devre topraklandığında, fazla elektrik alternatif bir yoldan güvenli bir şekilde geçer.
Uçağa Yıldırım Çarparsa Ne Olur
Uçaklar için yukarıdaki topraklama durumu geçerlidir. Alternatif yoldan geçmesi sağlanılan akım, yıldırımın etkisini azaltarak uçağın güvenli bir iniş yapmasını sağlar. Çoğu yıldırım durumları yolcular tarafından fark edilmeden uçak tarafından topraklanır. Yıldırım çarpmaları gürültüye, parlak ışığa ve türbülansa neden olabilirken, uçaktaki elektrik sistemleri ve yolcular genellikle zarar görmez. Bunun nedeni, bir uçağın gövdesinin fazla elektriği emme ve dağıtma yeteneğine sahip olmasıdır.
Yıldırım bir uçağa çarptığında, uçak gövdesi yüksek iletkenliği nedeniyle fazla elektriği emer ve statik deşarjlar yoluyla elektriği atmosfere gönderir. Bugün, uçaklar tasarımlarının güvenliğini doğrulamak için yıldırıma dair dayanıklılık testlerinden geçiyor. Uçağa yıldırım çarparsa elbette inişten sonra denetime tabi tutulacaktır. Genellikle uçak ya zarar görmez ya da küçük hasarlar ile yıldırım çarpmasını atlatır. Bu güvenli uçuşlar, kimse zarar görmeden başarılı bir şekilde iniş yapmayı topraklamaya borçludurlar.
Bir önceki yazımız olan Fabrikadaki Verimliliğin Artırılması İçin Endüstriyel Önlemler başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.