Kompanzasyon Çeşitleri Nelerdir?

Kompanzasyon Çeşitleri Nelerdir?

İşletmelerde yer alan ve üretim esnasında kullanılmakta olan cihazların devamlı olarak reaktif enerji seçeneğine ihtiyaç duyulduğu bilinmektedir. Her tüketicinin enerjide verimlilik sağlayabilmesi açısından kendisine ait olan kompanzasyonu kullanması gerekir. Kompanzasyon çeşitleri ile beraber işletmenin büyüklüğüne göre seçim yapabilmek mümkün olur. Bu çeşitliliğe göre kompanzasyon fiyatları da çeşitlilik göstermekte ve ürün kalitesine göre fiyatlandırma işlemi yapılmaktadır. Kompanzasyon hesabı her çeşitte aynı formül ile çalışmakta ve kompanzasyon çeşitleri arasında denge durumu sağlanmaktadır.

Bireysel Kompanzasyon

Bireysel kompanzasyon kullanımında kondansatörler doğrudan yük çıkış alanına bağlanmaktadır. Bu kompanzasyon çeşitleri arasında yer alan bir seçenek olarak bireysel kullanımda endüktif yüklerin şaltere bağlanma durumu söz konusu olur. Ortak anahtarlama cihazı ile birlikte yükle devre alınıp çıkarma durumu mevcuttur. Kondansatör gücü doğru bir şekilde bağlanacak olan yüke göre seçilmeli ve güvenilir bir şekilde bağlantı kurulmalıdır. Kompanzasyon fiyatları arasında en uygunu olacak bilinen bireysel kompanzasyon, en etkin olanlarından bir tanesidir. Her cihaza bireysel kompanzasyon yapılması literatürde de en uygunu olarak yer alır.

Bireysel Kompanzasyon Yararları ve Zararları

Kompanzasyon çeşidi olarak sistem bünyesinde yararı olduğu kadar zararını da görebilmek mümkündür. Kendi içinde kompanze edilebilme durumu yararları arasında yer alırken, kendi içinde kompanze edilmiş olan kısmın kondansatöre zarar verme durumu bazen ortaya çıkabilmektedir. Cihazlarda meydana gelen arızalarda, endüktif yük çekme durumu söz konusu olmaz. Sistemden çekilen kapasitif reaktif gücün sayacın ilerisinde olduğu görülebilmektedir. Bu nedenle bireysel kompanzasyona, periyodik olarak bakım işleminin yapılması gerekir. Ayarlamalar için uygun olmayan bu kompanzasyon çeşidi sabit güçte çalışan cihazlarda kullanılabilir.

Grup Kompanzasyon

Aynı şalter ya da kontaktör üzerinden devreye girerek çıkmakta olan yük gruplarının kompanzasyonu adına kullanılan grup kompanzasyon çeşidi büyük tesislerde cihazlara aynı anda kompanze yapabilmek için uygulanmaktadır. Reaktif gücün aynı anda kompanze edilmesi ile beraber hatlarda meydana gelen akım ve gerilim düşümü sağlanır. Kompanzasyon fiyatları bakımından da orta segment ile hizmet veren bu seçenekte bireysel kompanzasyona göre daha pahalı bir alım durumu söz konusu olur. Kondansatörlerin toplu olarak bulunduğu bu pano kompanzasyon panosu olarak adlandırılır.

Grup Kompanzasyon Yararları ve Zararları

Grup kompanzasyon sisteminin de bireysel kompanzasyonda olduğu gibi yararları ve zararları bulunur. Kondansatörler toplu durumda yer alan endüktif yerleri devreye sokan bir sisteme bağlıdır. Tüketicinin yer aldığı tesislerde bütün sistemlerin ortaklaşa kompanze edilmesi durumu ekonomik ve kolay işlem sürelerini beraberinde getirir. Tesisin kısa devre akımından korunması adına faydası olan grup kompanzasyon sisteminin kimi zamanlarda tesise zarar verebildiği de görülmüştür. Yüksek gerilimli güç anahtarının ya da koruma anahtarının şebekeye bağlanması ile grup kompanzasyon işlemi tesiste yer alan bütün cihazlar için uygulanmış olur.

Merkezi Kompanzasyon

Elektrik panosuna bağlı olan çok sayıda endüktif yük ve motor çeken alıcıların bulunması ile belirli zamanlarda devreye girip çıkmaları sonucunda yük durumuna ayar yapılması merkezi kompanzasyon olarak adlandırılır. Elle kumandalı ya da otomatik çalışma prensibi olarak iki şekilde yapılabilecek ayar sistemi ile tesislerde kullanım mevcuttur.

Değişken yük koşullarının otomatik olarak sisteme uyarlanması için gerekli olan merkezi kompanzasyon sistemi büyük ölçekli işletmelerde sıklıkla tercih edilmektedir. Tüketicilerin sayısının birden fazla olduğu bu sistemde kondansatör gücünün değişken kompanzasyona ayarlanması gerekmektedir. Ayar düzeni sayesinde yük koşuluna göre düşük ya da yüksek ayarın otomatik olarak sağlanması durumu söz konusu olduğundan daha işlevsel bir kompanzasyon çeşididir.

Bir önceki yazımız olan Paratoner Fiyatı Ne Kadar? başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.