Kompanzasyon Kontaktör Seçimi

Tesislerin panolarında kompanzasyon kontaktör seçimi belirli hesapların titizlikle yapılmasını gerektiren önemli bir iştir. Piyasada farklı panolarda kullanılan farklı kontaktörler bulunur. Kullanılacak panoya göre uygun kontaktör seçimi gereklidir.

Kontaktör Nedir?

Anahtarlama devrelerinde ve motor koruma görevinde bulunurlar. Yüksek akımlarda kullanılır. Uzaktan kontrol edilebilir ve elektrik kontrollü anahtarlama yapan devre elemanlarıdır. Anahtarlamayı enerji akımını açıp kapatma yoluyla yaparlar. Yüksek akım olduğunda tek başına koruma yapamazlar. Elektrik aldığı noktadan bağlı olduğu diğer nokta veya noktalar aktarmakla görevlidir. Tek başına koruma yapamadığı için pano içerisinde mutlaka koruma işlevine sahip diğer elemanlarla birlikte kullanılmalıdır.

Nerede Kullanılır?

Motor yol verme işlemlerinde motoru durdurmakla ya da başlatmakla görevlidir. Üç kutuplu kontaktörler, üç fazlı sistemlere çok uygun olduğu için sıklıkla kullanılırlar. Aydınlatma, ısıtma ve DC anahtarlanması işlemlerinde de kullanılır. Kompanzasyon panolarında kullanılması için özel üretilmiş kontaktörler vardır ve her panoya özel olarak kompanzasyon kontaktör seçimi yapılmalıdır.

Kompanzasyon Panosunda Kontaktör

Normal kontaktörler ile kompanzasyonda kullanılanlar kontaktör arasında çalışma prensibi benzerdir. Bobin enerjilendiğinde kontakların konumu değişir ve elektriğin bir yerden bir yere iletilmesi sağlanır. Ancak iki çeşit arasında yapı bakımından ve teknik olarak farklılık vardır. Kompanzasyon kontaktör seçimi bu ayrımla başlar.

Kompanzasyon kontaktörleri kondansatör veya gruplarının anahtarlanması işlevini görür. Kondansatör devreye girdiği anda milisaniyeler içinde demeraj denilen ilk akımı çeker. Nominal değerin 200 katında darbe akımlar oluşabilir. Darbe akımlar trafo gücü, şebeke endüktansları, kısa devre gerilimleri, sabit ya da otomatik güç faktörü düzenlemeleri, sisteme dahil olan harmonikler nedeniyle ortaya çıkabilir. Mekanik stresin kondansatör, kontaktör ve diğer pano elemanlarına zarar vermesinin engellenmesi için yüksek darbe akımları sürekli kontrol edilmelidir. Normal kontaktörlerin yanmasıyla sonuçlanan bu durumlarda özel geliştirilmiş yüksek darbe akımına dayanıklı kompanzasyon kontaktör seçimi ile önlem alınmış olur.

Seçim Aşaması

Kompanzasyon kontaktörlerinin ‘kvar’ değerleri vardır. Kullanılacak olan panonun bağlı olduğu tesisin nominal çalışma gerilim değerleriyle birlikte değerlendirilmelidir. Kontaktörün yapacağı anahtarlama kapasitesini olumlu veya olumsuz olarak etkileyecek olan ortam sıcaklık koşullarına da dikkat edilmelidir. Çok sayıda anahtarlama yapacak oldukları için elektriksel ve mekanik olarak dayanıklılık ömürleri önemlidir. Ortalama olarak bir saat içerisinde kaç kere aç – kapat döngüsü yapabildiği dikkate alınmalıdır. Kompanzasyon panosunun ihtiyaç durumuna göre yardımcı kontakla birlikte kullanılması gerekebilir.

Bir önceki yazımız olan Kompanzasyon Kontaktörleri başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.

İçindekiler